NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
عَبَّاسٌ الْعَنْبَرِيُّ
حَدَّثَنَا
عُمَرُ بْنُ
يُونُسَ
حَدَّثَنَا
مُلَازِمُ
بْنُ عَمْرٍو
حَدَّثَنِي
مُوسَى بْنُ
نَجْدَةَ
عَنْ جَدِّهِ
يَزِيدُ بْنُ
عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
وَهُوَ أَبُو
كَثِيرٍ
قَالَ
حَدَّثَنِي
أَبُو هُرَيْرَةَ
عَنْ
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ مَنْ
طَلَبَ
قَضَاءَ
الْمُسْلِمِينَ
حَتَّى
يَنَالَهُ
ثُمَّ غَلَبَ
عَدْلُهُ
جَوْرَهُ
فَلَهُ
الْجَنَّةُ
وَمَنْ غَلَبَ
جَوْرُهُ
عَدْلَهُ
فَلَهُ
النَّارُ
Ebû Hureyre (r.a) Rasûlullah
(s.a.v.)'in şöyle buyurduğunu haber vermiştir:
“Her kim müslümanlar
arasında hâkimlik yapmak ister ve bu arzusuna erişir, sonra da (onun) adaleti
zulmüne baskın gelirse cennetlik olur. (Hâkimlik makamına gelip de) zulmü
adaletine baskın gelen kimse de cehenemlik olur."
İzah:
Hadis-i şerifin
zahirine göre, "Bir hâkimin cennetlik olabil-mesi için görevi başında hiç
yanlış hüküm vermemiş olması şart değildir. Cennetlik olabilmesi için görevi başında
verdiği adaletli hükümlerin yanlış hükümlerden daha fazla olması yeterlidir.
Görevi başında verdiği
yanlış hükümler adaletli hükümlerden daha fazla olan bir hâkimse
cehennemliktir."
Nitekim Şevkânî de
hadis-i şerifi böyle anlamıştır.
Hanefî ulemasından
Aliyyü'I-Kârî'nin rivayetine göre et-Turbiştî, metinde geçen kelimesine
"engel oldu, fırsat vermedi" manası vermiştir. Sözü geçen kelimeye
bu mana verilirse; hadisten "Adaleti, zulmetmesine engel olan her hâkim
cennetliktir. Zulmü, adaletli hüküm vermesine fırsat vermeyen her hâkim de
cehennemliktir" manası çıkar.
Aliyyü'1-Kârî, metinde
geçen "adalet" kelimesinin, hâkimin hüküm verirken yaptığı
ictihaddaki isabet anlamında kullanıldığını; zulüm ve haksızlık anlamına gelen
"cevr" kelimesinin de hâkimin hüküm verirken yaptığı ictihadda
yanılması anlamında kullanıldığını söylemiş ve ictihadındaki sevabı hatasından
çok olan hâkimlerin cennetlik olduklarına dikkat çekmiş, bile bile haksız hüküm
veren hâkimlerinse bu hadisin hükmü dışında kaldıklarını, onların zalimler
topluluğu içinde hesaba çekileceklerini söylemiş ve, "Bile bile haksız
hüküm vermediği sürece Allah hâkimle beraberdir." hadis-i şerifinin de
buna delâlet ettiğini ifade etmiştir.[Mirkâtu'l-Mefâtih, IV, 147.]